ĭgĭtŭr, adv.,
¶ 1 dans ces circonstances, alors : magis quom otium mihi et tibi erit, igitur tecum loquar
Pl. Cas. 216, quand nous aurons plus de loisir, alors je te parlerai, cf.
Pl. Amph. 210 ;
Mil. 772
||
igitur tum, tum igitur, alors donc :Pl. Most. 689 ;
Trin. 676, etc. ;
igitur deinde
Pl. St. 86,
puis alors ; igitur demum
Pl. Amph. 473,
alors seulement ; miserumst opus, igitur demum fodere puteum ubi sitis fauces tenet
Pl. Most. 380,
c'est une triste besogne que de ne creuser un puits que juste au moment où la soif vous tient la gorge
¶ 2 [coord. logique] donc, par conséquent : ligna hic apud nos nulla sunt — sunt asseres ? — sunt pol — sunt igitur ligna
Pl. Aul. 358,
nous n'avons pas de bois ici — il y a un plancher ? — oui, certes — donc il y a du bois ; si est aliquid in rerum natura, quod... Atqui... Est igitur...
Cic. Nat. 2, 16,
s'il y a quelque chose dans la nature qui... Or... Il y a donc... ; quod cum ita sit, certe nec secerni nec dividi nec discerpi nec distrahi potest, ne interire quidem igitur
Cic. Tusc. 1, 71,
puisqu'il en est ainsi, rien dans les âmes ne peut être ni distingué ni divisé, ni séparé ni arraché, donc rien non plus ne peut périr
¶ 3 [dans les interrog. conclusives] donc : in quo igitur loco est ? credo equidem
Cic. Tusc. 1, 70,
où donc est l'âme ? dans la tête, je crois ; qui potest igitur... ?
Cic. Fin. 2, 92,
comment se peut-il donc que... ? possumusne igitur... ?
Cic. Phil. 12, 27,
pouvons-nous donc... ? ||
[ironie] : hæc igitur est tua disciplina ?Cic. Cæl. 39,
voilà donc ton enseignement ? cf.
Cic. Fam. 9, 10, 2 ;
hunc igitur regem agnoscimus ?
Curt. 6, 11, 23,
voilà donc celui que nous reconnaissons pour roi ? ||
[avec impér. ou subj. concessif] donc, ainsi donc : omitte igiturCic. Div. 2, 80,
laisse donc de côté... ; sit igitur aliquis, qui nihil mali habeat
Cic. Tusc. 1, 85,
supposons donc qqn qui n'ait point de maux ; vide igitur...
Cic. Div. 2, 131,
prends donc garde...
¶ 4 [après une digression pour reprendre une pensée interrompue] donc :
Cic. Balbo 11 ;
Off. 1, 6 ;
Tusc. 1, 30 ;
Br. 177 ; [après une parenthèse] :
Cic. Fin. 3, 45 ;
2, 74 ; Fam. 1, 9, 23 ;
Att. 16, 3, 1, etc.
||
[reprise emphatique] :Cic. Mil. 84
¶ 5 [pour résumer] donc, ainsi donc : cum videmus speciem primum candoremque cæli, deinde... tum... tum... ; hæc igitur et alia innumerabilia cum cernimus...
Cic. Tusc. 1, 70,
quand nous voyons d'abord l'aspect et la splendeur du ciel, ensuite... puis... puis..., donc quand nous voyons tout cela et mille autres choses encore..., cf.
Cic. Cat. 4, 23 ;
Fam. 13, 1, 3 ;
de Or. 2, 105
¶ 6 [pour aborder un développement annoncé] eh bien, donc : sed ad rem redeamus ; de hominibus dici non necesse est ; tribus igitur modis video...
Cic. Fin. 1, 66,
mais revenons à notre sujet, car ce n'est pas des personnes qu'il faut parler ; eh bien ! je vois que de trois façons..., cf.
Cic. Br. 122.
↣ igitur peut être le premier, le second, le troisième et qqf. le quatrième mot de la phrase.
igitur tum, tum igitur, alors donc :
[ironie] : hæc igitur est tua disciplina ?
[avec impér. ou subj. concessif] donc, ainsi donc : omitte igitur
[reprise emphatique] :